Okyanus asitlenmesi, mikroplastik ve lantan elementinin deniz canlılarına tesirlerini araştıran ilim insanları, kabuklu deniz canlılarında renk değişimi, birtakım cinslerde ise immün sistem meseleleri ile hücre sayısında ve üremede azalma gözlemledi.
Prof. Dr. Murat Belivermiş ve Prof. Dr. Şef Kılıç, 10 Yıl Evvel başladıkları “Denizel Etrafta Gerilim Faktörlerinin Biyolojik Etkileri” isimli proje kapsamında Türkiye denizlerinde yaşayan ve beşerler tarafından da tüketilen deniz canlılarında “üçlü gerilim faktörü” olarak isimlendirdikleri okyanus asitlenmesi, mikroplastik ve lantan elementinin tesirlerini inceliyor.
“DÜNYA İÇİN KIYMETLİ BİR BİLGİ OLACAK”
Belivermiş “Mikroplastik, okyanus asitlenmesi ve bir kimyasal element olan lantanın üçlü gerilimini hem Birlikte hem de farklı ayrı çalışıyoruz. Araştırma yaptığımız deniz canlılarını; besin olarak tüketilmeleri, baskıları hisseden canlılar olmaları ve Türkiye denizlerinde yaşayan tipler olmalarına nazaran seçtik. Bunların yanında ekosistem için kilit rollerinin olması bizim için önemli” dedi.
ASİTLENME
Stres faktörlerinden birincisinin okyanus asitlenmesi olduğunu, bunun global bir Problem haline gelerek Türkiye’deki denizleri de etkilediğini anlatan Belivermiş, şöyle devam etti:
“Okyanus asitlenmesinin nedeni global olarak artan karbondioksit emisyonları. Karbondioksit emisyonları denizde pH’ın düşmesine neden oluyor ve Özellikle kalsiyum karbon iskeleti olan canlılar bundan Fazla etkileniyorlar. Canlılar güçlerini, bu asitlenmeyle uğraşmak için harcıyor, daha az ürüyor ve immün sistemleri etkileniyor. Çalışmamızda kabuklu bir istiridye cinsinde beyazlaşma gördük. Gözle görülebilir tesirler bile Mevcut ancak biz hücre bazında da çalışıyor, bütüncül bir yaklaşım benimsiyoruz. Daha evvelki bir çalışmamızda asitlenme nedeniyle midyelerin hemolenf hücrelerinde azalmalar gördük. Bu immün sistemle ilgili bir sorun demek. Hem hücre bazında hem görsel, morfolojik olarak tesirler var. Kabuklarda zayıflama yahut renk değişimleri var.”
MİKROPLASTİK
Belivermiş bir öbür gerilim faktörü olan mikroplastiğin, çözülmesi kolay olmayan bir kirletici olduğunu, teneffüs yoluyla ya da besin olarak canlılara geçtiğini ve yalancı bir beslenme yarattığını aktardı.
Midyelerden Örnek veren Belivermiş, “Midyeler mikroplastiği filtre ediyorlar, güya mikro alg yermiş üzere onu da tüketiyorlar, Tüm sindirim sistemine mikroplastik giriyor. Daha az beslenmiş oluyor, bu daha az güç manasına geliyor ve Tüm süreçleri etkiliyor” değerlendirmesinde bulundu.
LANTAN
Deniz canlıları üzerindeki üçüncü gerilim faktörü olan lantanın, üzerinde Fazla az çalışılmış ve kullanımı artan bir element olduğuna değinen Belivermiş, “Kurşun, kadmiyum her Vakit Kıymetli fakat kullanımı nispeten azalıyor. Lantan, sanayide kullanımı artan ve artma potansiyeli olan bir element. Çözünerek hücre içine kolaylıkla girebiliyor. Bunun özelinde sonuçları görmeye devam edeceğiz. lakin üçlü çalışınca maalesef şu anda gördüğümüz negatif sonuçlar var.” sözlerini kullandı.
Tür bazında gerilim faktörlerine verilen karşılıkların Fazla değişik olduğuna dikkati çeken Belivermiş, “Şu Lahza üzerinde çalıştığımız tıpta, hem canlılıkta azalma hem de hücre bazında sayısal olarak düşüş var. Bunlardaki azalma çevresel sorunlarla, hastalıklarla savaşmada zayıflığa yol açabilir. Bir taraftan da ne kadar oksijen tükettiklerine dair teneffüs testi yapıyoruz. Bunda da değişiklikler var, çalışmalarımız devam ediyor ancak bu üçlü gerilim faktörü bu canlıların tükettiği oksijeni bile etkileyebilir.” yorumunu yaptı.
“GEN SEVİYESİNDE DEĞİŞİMLER GÖZLEMLEDİK”
Prof. Dr. Şef Kılıç da okyanus asitlenmesinin istiridye kabuklarının renklerinde açılma meydana getirdiğini gördüklerini belirterek “Bu okyanus asitlenmesinin kalsiyum karbonat yapısını etkilemesi sonucunda ortaya çıkıyor. Midyelerin hemolenf dediğimiz deveran sıvısında hücre sayısında azalmalar gözlemledik, moleküler birtakım sonuçlar elde ettik. Gen seviyesinde değişimler gözlemledik. Ayrıyeten biyokimyasal birtakım parametrelere baktık, enzim aktivitelerinde birtakım değişimler olduğunu gözlemledik.” dedi.
Kılıç, şöyle devam etti:
“Şu anda net bir halde hücre sayısında bir azalma olduğunu gözlemleyebiliyoruz. Bizim bu çalışmalarla ilgili çıkış noktamız, okyanus asitlenmesi, lantan ve mikroplastiklerde artan bir trendin var olması. Bu artış şu anda bu tesirleri yaratıyorsa kıymetlerinin artmasıyla Bir arada Fazla daha Önemli seviyede tesirler yapabilir ve popülasyonda, birey sayısında değişimler olabilir.”
Uyguladıkları gerilim faktörlerinin besin zincirine iştiraki riskinden de bahseden Kılıç, “Bunların besin zinciriyle beşere kadar taşınımı Laf konusu olabilir. Lantan ve mikroplastiğin besin zincirine iştiraki Laf konusu lakin asitlenme, yalnızca organizma üzerinde bir tesir yaratıyor, kimyasal element üzere ya da birikim üzere tesiri Laf konusu değil” değerlendirmesini yaptı.
Yorum Yok