TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, Çalışma ve Toplumsal Emniyet Bakanlığı 2023 yılı bütçe görüşmeleri sırasında Çalışma ve Toplumsal Emniyet Bakanı Vedat alim emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yapılan çalışmalar hakkında özetle; çalışmanın Aralık ayın içinde Meclise takdim edileceği, EYT ile ilgili bilinen ve ezberlenen yanlışların olduğu bunu düzelterek başlayacağını, EYT’lilerin sayılarıyla ilgili olarak 5 milyondan 8 milyona kadar sayıların verildiği, televizyonlardan verilen bu haberlerin gerçek olmadığını belirtti.
Bilgin “Şu Lahza ıslak koşulunu kaldırsak, sıfırlasak, ıslak koşulu diye bir Kural yok desek emekli olacak şahıs sayısını iddia edin desek, emeklilikte yaşı bekleyen insan sayısı nedir? ıslak kaidesini kaldırırsak, emekli olabilecek hizmet mühleti ve primi ödeme gün sayısı tutan öteki iki Koşul var; yani prim ödeme gün sayısı ve hizmet mühletini dolduran, prim gün sayısı tutan hizmet mühleti tutan bu koşulları kaldıramayız. Bu koşullar duruyor, bu kuralları dolduran yaklaşık 1,5 milyon şahıs var. Bu çalışma bu sayılara ulaşılması Tüm bu hesapların yapılması buradan bir çıkışın çıkış siyasetinin ortaya konulması için çalışma yapılmıştır. Yeni yılda uygulanacaktır. Bugün Meclis’e getirilmesi önümüzdeki hafta getirilmesi yahut daha sonra getirilmesi ortasında bir ayrım yok” demişti.
Bilgin ayrıyeten, “Zaten 2023’de Cumhuriyetin 100. Yılında bu sorunu çözeceğiz. Bu sorunu çözüyoruz beklemeye gerek yok. Aralık ayında Meclise geldiğinde göreceksiniz. Bu sorunun altını çizmek isterim. Bu sorunun bilinmeyen ve göz gerisi edilen istikameti; EYT’lilerin Aka çoğunluğu 4/a’lılardır. Yani SSK primi ödeyen çalışanlardır. Münasebetiyle bunların Kıymetli bir kısmı emeklilikte yaşı bekleyenlerin Kıymetli bir kısmı yüzde 87’si bir işte çalışmaktadır. Bunu söyleyince ne ortaya çıkıyor; Özel kesim kıdem tazminatı ile karşı karşıya kalacaktır. Bu kadar uzamasının nedeni bu. Ben Tüm tarafları her hafta dinliyorum; odaları, sendikaları. Tamamlamak üzereyim..” sözlerine yer vermişti.
Bakanın açıklamalarıyla bir manada EYT’lilerle ilgili çalışmanın ipuçları ortaya çıktı. Bakan Alım, EYT’lilerin, prim gün sayısı ve hizmet mühleti koşullarını kaldırmayacaklarını açıkça Anlatım etti.
Geriye Biricik Kaide yani emeklilik yaşı kaldığından, ıslak şartının kaldırılacağını ima etmekle birlikte, EYT’lilerin Aka çoğunluğunu 4/a kapsamında çalışanların oluşturduğunu, burada da sorunun bilinmeyen ve göz arkası edilen tarafını yani bu 1,5 milyon bireyden yüzde 87 sinin hala çalışıyor olması ve bunların emekli olması halinde Özel kesim patronunun kıdem tazminatı sorunu ile karşı karşıya kalacağını ve bu çalışmanın bu kadar uzamasının nedenini de bu problemlerle ilgili olarak toplumsal tarafları dinlemesi ve onlarla görüşmesi formunda açıkladı.
Bakan Bilgin’in açıklamaları SSK’lılar bazında değerlendirildiğinde, 8/9/1999 tarihinde 4447 sayılı Kanunla 506 sayılı Kanunun 60. Unsurunun (A) bendi değiştirilmeden evvel, SSK’lılara yaşlılık aylığı bağlanması şartları;
- Kadın 50, erkek 55 ıslak + 5000 gün,
- Kadın 50, erkek 55 ıslak + 15 yıllık sigortalılık mühleti + en az 3600 gün,
- Kadın 20, erkek ise 25 yıldan beri sigortalı olma + en az 5000 gün idi.
Bu şartlar 9/9/1999 tarihinden sonra birinci sefer sigortalı olacaklar için
- Kadın 58, erkek 60 ıslak + en az 7000 gün
- Kadın 58, erkek 60 ıslak + 25 yıllık sigortalılık müddeti + en az 4500 gün,
şeklinde değiştirildi.
8/9/1999 tarihinden Evvel sigortalı olanlarda daha Evvel ıslak şartının aranmadığı “Kadın 20, erkek ise 25 yıldan beri sigortalı olma + en az 5000 gün” şartı 506 sayılı Kanuna eklenen süreksiz 81. Hususun (B) bendinde kademeli emeklilik yaşı getirilerek yine düzenlendi.
- Kadında 20, erkekte 25 yıllık sigortalılık mühlet kuralı korundu.
- Emeklilik yaşı bayan için ıslak 40’tan 56’ya kadar (17 kademede), Erkek için 44’ten 58’e kadar (15 kademede) kademelendirildi.
- Kademelendirme yalnızca ıslak şartında yapılmadı. 5000 gün olan prim ödeme gün sayısı da 5000 günden 5975 güne kademeli olarak artırıldı.
Yine, 8/9/1999 öncesi SSK’lılar için aranan Bayan 50, erkek 55 ıslak + 15 yıllık sigortalılık mühleti + en az 3600 gün, şartı 506 sayılı Kanunun süreksiz 81. Unsurunun ( C) bendinde düzenlendi ve 15 yıllık sigortalılık müddeti ve 3600 prim gün sayısı şartı korunmakla Bir arada emeklilik yaşı Bayan için ıslak 50’den 58’e kadar (5 kademede), Erkek için 55’ten 60’a kadar (6 kademede) kademelendirildi.
Şimdi SSK’lılar açısından emeklilikte kademeli ıslak hadlerinin düzenlendiği 506 sayılı Kanunun süreksiz 81. Unsurunun (B) ve (C) bentlerinde yer Meydan ve hala uygulanmaya devam eden bu düzenlemeleri Bakan BİLGİN’in açıklamaları çerçevesinde değerlendirdiğimizde, Bakan Alım, “Prim ödeme gün sayısı ve hizmet mühletleri koşulları duracak bunlara dokunmuyoruz” dedi.
Önce süreksiz 81. Hususun (B) bendine baktığımızda;
Tablo 1’de de görüleceği üzere bayanlarda 20, erkeklerde 25 yıllık sigortalılık mühletleri ile işe giriş tarihlerine nazaran 5000 günden başlayıp 5975 güne kadar kademelendirilen prim ödeme gün sayıları Alim’in tabirine nazaran motamot korunacak ve emeklilikte aranacak. Geriye yalnızca ıslak şartı kalıyor.
İkinci olarak süreksiz 81. Unsurun (C) bendine baktığımızda;
Yine Bakanın tabirine nazaran, prim ödeme gün sayısı yani 3600 gün ile hizmet mühleti yani 15 yıllık sigortalılık mühleti korunacak bunlara dokunulmayacak. Geriye yalnızca ıslak şartı kalıyor.
SSK’lılar açısından Bakan BİLGİN’in açıklamaları çerçevesinde; süreksiz 81. Unsur’un (B) ve (C) bentlerindeki emeklilik ıslak hadleri tümüyle kalkarsa o Vakit ortaya şöyle bir durum Menfaat Tüm SSK’lılar taban olarak 15 yıllık sigortalılık müddeti ve en az 3600 prim gün sayısı şartlarıyla emekli olur. Zira (C) bendinde ıslak dışındaki öteki iki kural yani prim gün sayısı ve hizmet yılı buna İmkan verir.
Dolayısıyla, yapılan EYT çalışması ile emeklilikte kademeli ıslak hadlerini düzenleyen Yasa hususlarında yapılacak değişikliklerin sonuçlarını yanlışsız kıymetlendirmek gerekir.
Bakan Bilgin’in açıklamalarında; emeklilik yaşının kaldırılacağına ait sinyaller olsa bile daha sonra lisana getirdiği, prim gün sayısı ve hizmet müddeti şartlarını yerine getirip emekli olmayı bekleyen yani emeklilikte ıslak şartının kaldırılması halinde Çabucak emekli olabilecek şahıs sayısının 1,5 milyon şahıs olması, bunların hala yüzde 87’sinin hala çalışma hayatında bulunması, bu kadar kişinin emekli olması halinde Özel dalın kıdem tazminatı sorunu ile karşı karşıya kalacağını belirtmesi ve çalışmanın uzamasını bu duruma bağlaması Yeniden Baş karışıklığına yol açıyor.
Bilgin açıklamasında, kıdem tazminatı problemini lisana getirmesine Karşın tahliliyle ilgili rastgele bir şey söylemedi. Pekala ne oldu? Çalışma tamamlandığına nazaran bu Sıkıntı çözüldü mü? Çözüldü ise nasıl? İki türlü tahlili olabilir. Emeklilik yaşını tümüyle kaldırmak yerine kademeli olarak kaldırarak birinci etapta emekli olacak şahıs sayısını azaltarak yahut vakte yayarak Özel kesim kıdem tazminatı yükünü hafifletmek, Öteki ise emeklilik yaşını tümüyle kaldırarak 1,5 milyon kişinin emekli olacağı gerçeğinden hareketle Özel dala kıdem tazminatı meselesinde devlet takviyesi vermek.
Son bir şey daha, emeklilikte kademeli yaşlar 23 yıldır uygulanıyor ve bu süreçte bir Fazla sigortalı daha Fazla çalışarak yahut daha Fazla bekleyerek emeklilik haklarına kavuştu. ıslak kuralının kaldırılması halinde, 23 yıllık müddette emekli olan insanların ıslak dışında diğer şartları yerine getirdikleri tarih itibariyle taraflarına aylıklarının bağlanması tarafında haklı talepleri dava konusu edilebilir.
Yorum Yok