Ekonomist Mahfi Eğilmez web sitesi mahfiegilmez.com sitesindeki yazısında Türkiye’nin iktisat geleceğini tahlil etti. Türkiye iktisadının ne Vakit toparlanacağı sorusunun yanıtını ‘umut vaad edici’ bulmayan Eğilmez, hakikat iktisat siyasetinin neler içerdiğine dair değerlendirmelerde bulundu.
“NE KADAR güç OLACAĞI İDDİA EDİLEBİLİR”
‘Doğru iktisat politikasının’ basitçe uygulanabilir bir Kaide olmadığını lisana getiren Eğilmez “Eğer iktisattan anladığımız dar manada enflasyon, büyüme, cari Aleni üzere kavramlarsa gerçek iktisat siyaseti uygulamalarıyla buralardaki toparlanma 2 – 3 yılda sağlanabilir (toparlanma derken enflasyon ve büyümenin yüzde 5’ler seviyesine gelmesini cari açığın da yüzde 3’ün altına düşmesini kastediyorum.) Ne Mevcut ki gerçek iktisat siyaseti o denli hafife alınacak bir koşul değil. Seçim sürecinde vaat edilenleri, yapılan harcamaları, kur muhafazalı mevduat uygulamasının yükünü, varlık fonundaki halk kuruluşlarının içinde bulunduğu durumu, sarsıntının getirdiği nihayet derecede ağır yükü, bütçe açığının süratle artışını, Olumsuz beklentileri dikkate alırsak durumu toparlayacak iktisat siyaseti uygulamanın ne kadar güç olacağını varsayım edebiliriz. Bu saydıklarımın yanında açıklanmadığı için bilmediğimiz yükler ve açıklanan dataların doğruyu ne kadar yansıttığı problemi de küçümsenecek mevzular olmadığı için ortadaki ekonomik enkazın büyüklüğünün Düş gücümüzü aştığını söyleyebilirim” sözlerini kullandı.
“YA KEMER SIKACAĞIZ YA DA TOPARLAYAMAYACAĞIZ”
Ciddi bir kemer sıkma siyaseti uygulanmadığı durumda ülke iktisadının toparlanamayacağını savunan Eğilmez “Bu Aka enkazı dikkate aldığımızda uygulanması gereken hakikat iktisat siyasetinin, o denli faizi birkaç puan artırarak, dışarıdan 3 – 5 milyar dolar fon sağlayarak Sonuç getiremeyeceğini ve ne yazık ki toplumun her kısmından yine özveri istenmesini gerektireceğini görebiliriz. Türkiye, dünyanın en riskli ülkeleri ortasında gösteriliyor. O denli olunca yabancı yatırımcı gelmiyor. Bırakın yabancı yatırımcıyı borç verecek olanlar bile dolar cinsinden yüzde 10 faize rağmen borç verirken tereddüt ediyorlar. Tam manasıyla bir kırk katır mı kırk satır mı ikilemi karşısındayız: Ya Önemli bir kemer sıkma periyodu yaşayacağız ya da bu enkazı toparlayamayacağız. Benim gördüğüm durum budur. Bu duruma rağmen iktidarı sürdürenler ve iktidara talip olanlar nasıl bu biçimde bol keseden vaatler verebiliyor diye sorarsanız kolay iktisat kitabımda yer verdiğim Thomas Sowell’in bir kelamını hatırlatmak isterim: ‘Ekonomide birinci ders kıtlıktır. Buna nazaran istekleri karşılamakta kullanılan her şey kıttır. Siyasetteki birinci ders ise iktisattaki birinci dersin dikkate alınmamasıdır.’” diye yazdı.
“TARIMDA asil MESELE…”
Tarım ve hayvancılığın durumunu da pahalandıran Eğilmez, bölümün ülke muhtaçlığını karşılayabilir hale ne Vakit gelebileceği konusunda bir iddiada de bulundu:
“Ekonomiyi biraz daha geniş düşünürsek, örneğin tarım ve hayvancılığa bakarsak, işimizin Fazla daha güç olacağını görebiliriz. Her iki alanda da Türkiye yirmi yılda inanılmayacak kadar geriye gitti. Et, süt, yumurta, Besin unsurları fiyatlarındaki rekor artışların Biricik nedeni maliyetlerin artması ve talebin yükselmesi değil. Onların da Aka tesiri Mevcut kuşkusuz lakin asıl Sorun çiftçilerin ve hayvancıların üretimi terk etmeye başlamış olması. Yanlış siyasetler ülkenin tarım ve hayvancılık üretimini düşürdü. tarım ve hayvancılığın toparlanması ve ülke muhtaçlığını karşılayabilir hale gelmesi tahminimce en az on yıllık bir mühlet alır.”
“BÜROKRASİNİN YETENEĞİ YOK EDİLDİ”
Yazısında bürokrasi ve iktidar ilgisinin iktisada tesirini de tahlil eden Eğilmez “Hukukun üstünlüğünün sağlanması, adaletin bireylere nazaran işlemekten kurtulması, yargı sisteminin tekrar yerine oturması da yıllar alacak. Bir siyasal iktidarın yönlendirmesine nazaran çalışmaya alışmış bir sistemin tekrar Müstakil karar alabilir hale gelmesi o denli kolay bir Amel değil. Bürokrasinin, kendisine çizilmiş Meydan içinde karar alıp uygulayabilir hale gelmesi de sanıldığı kadar kolay bir Amel değil. nihayet yirmi yılda bürokrasinin bu yeteneği yok edildi. Bürokrasi, tümüyle siyasal talimatlara nazaran devinim eder hale geldi. Yirmi Yıl gereğince uzun müddet olduğu için eskinin tecrübeli bürokratları da ayrıldı. Yeni girenlere bürokratın nasıl davranması gerektiğini anlatacak, yol gösterecek beşerler da pek kalmadı. Bürokrasinin eskisi üzere üste bakmadan meseleleri çözüp uygulamaya koyacak pozisyona gelmesi oldukça Vakit alacak” tabirlerini kullandı.
“20 YILDAN Çok SÜRECEK”
Eğitimin gerilediğine dikkat çeken Eğilmez “Bu periyotta öylesine geriye gitti ki mühendislik okuyup matematik bilmeyen, iktisat okuyup iktisadın konusunu tanımlayamayan, astronomiyi astroloji zanneden üniversite mezunları çıktı. Ve bu çocuklar mühendis, ekonomist, astronom olduklarını sanıyor. Sonra gidip bir mağazada tezgâhtarlığa razı olunca Tüm hayalleri yıkılıyor ve hayatı ıstırap içinde geçiyor. İdadi mezunu olup da toplama çıkarma yapamayan, Dostoyevski’yi hiç duymamış olan, Hindistan’ın Aydan daha Irak olduğunu sananlar var. Eğitimin toparlanması yirmi yıldan az müddet gerektirmeyecek diye düşünüyorum” formunda yazdı.
“İTİBARIMIZ HİÇ BU KADAR DÜŞÜK OLMAMIŞTI”
“Dış siyasette yaratılan yalnızlık inanılmaz boyutlarda” diyen Eğilmez “Vizesiz Avrupa diye çıktığımız yolda vizeyle bile Yurt dışına çıkamaz durumdayız. Yeşil pasaportlar bile artık kabul görmez noktaya geldi. Türkiye, çoğumuzun boyutunu bilmediği Menfaat alakaları içinde olduğu Azerbaycan, Rusya ve birkaç Körfez ülkesi dışında dostu kalmamış bir ülke pozisyonunda bulunuyor. Memleketler arası prestijimiz hiç bu kadar düşük seviyede olmamıştı” diye yorumladı.
“MÜLTECİ SORUNU MÜZAKERE YOLUYLA ÇÖZÜLMELİ”
Yazısında mülteci sıkıntısına da değinen Eğilmez, ‘artık taşınamaz boyutta’ olduğunu lisana getirdi:
“Bunun tahlili için bu insanların ülkelerinin idareleriyle görüşmeler yaparak dönüşlerinin barışçıl yollarla sağlanması gerekiyor. Bu alanlarda müzakere imkanlarını ortadan kaldıracak birtakım yanlış yaklaşımlara girdiğimiz için bu alakaları yine kurmak hem yorucu hem de Vakit kaybettirici bir süreç olacak.”
“AKSİ HALDE ARJANTİN GİBİ…”
Eğilmez, sorunun yalnızca enflasyonu düşürmek, cari açığı toparlamak olmadığını söyleyerek “Geçmişte de bu Cin krizlerden bir iki yılda çıktık. Ne Mevcut ki bu Sefer ekonomiyi çevreleyen çerçeve iktisattan daha Kötü durumda. Onları düzeltmek Fazla Vakit alacak. Ve bunları tam olarak düzeltmeden, iktisattaki toparlanmayı kalıcı hale getirmek Mümkün değil. Mümkün olsaydı 2003 – 2010 ortasındaki toparlanma kalıcı olur, bugün bu enkazla karşılaşmazdık. Kimileri beni karamsarlıkla suçlayacak kuşkusuz. Bu daima bu türlü oluyor, ne Vakit gerçekleri anlatsam karamsar olarak niteleniyorum. Halbuki bu bir karamsarlık tablosu değil, bu gerçeklerin bir dökümü. Bunları bilerek yola Menfaat ve tedbirlerimizi ona nazaran alırsak çıkış yolunu bulabiliriz. aksi takdirde Arjantin üzere içinden asla çıkılamayacak bir bataklıkta yıllarca debelenir dururuz” biçiminde değerlendirmesine nihayet verdi.
Yorum Yok