Cumhuriyet periyodunun öne çıkan muharrirlerinden biri olan Yaşar Kemal, 28 Şubat 2015 yılında hayata gözlerini yumdu. ehil muharririn vefat yıldönümünde hayatı ve mevt nedeni yurttaşlar tarafında arama motorlarında aratılmaya başlandı. İşte, Yaşar Kemal’in hayatına dair merak edilenler…
YAŞAR KEMAL KİMDİR?
Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923 tarihinde Osmaniye’nin Hemite ilçesinde dünyaya geldi. Tam ismi Kemal Sadık Gökçeli‘dir.
Yaşar Kemal’in birinci Hikaye kitabı Sarı Sıcak’ta da yer Meydan Bebek hikayesi ile birinci romanı İnce Memed, Cumhuriyet’te kısım bölüm yayımlandı. İnce Memed, yaklaşık kırk lisana çevrilerek yayımlandı. Kitaplarının Yurt dışındaki baskısı Çehre kırktan fazladır. Yaşar Kemal pek Fazla yapıtında Anadolu’nun efsane ve masallarından yararlanmıştır. Nobel yazın Ödülü’ne Namzet gösterilen birinci Türk muharrirdir. 1952–2001 yılları ortasında Thilda Serrero ile evli kalmış, 2002 yılında Ayşe Semiha Baban ile 2. evliliğini yapmıştır. 28 Şubat 2015 tarihinde organ yetmezliği sebebiyle ağır bakımda olduğu hastanede vefat etti. Cenazesi 2 Mart 2015 tarihinde düzenlenen merasimin akabinde Zincirlikuyu Mezarlığına defnedildi.
Yaşar Kemal, Nigâr Hanım ile çiftçi Sadık Efendi’nin oğlu olarak aslen Van-Erciş yolu üzerinde ve Van Gölü’ne yakın Muradiye ilçesine bağlı Ernis (bugün Ünseli) köyünden olan bir ailenin çocuğu olarak Adana’nın Osmaniye ilçesinin Hemite (o zamanki ismi: Gökçeli ya da Göğceli; bugünkü ismi: Gökçedam) köyünde doğdu.
Luvan aşiretinden olan babası, Birinci Dünya Savaşı çıkınca ailesiyle Bir arada ikâmet ettikleri köyden ayrılıp göç etmeye başladılar. Van’dan Diyarbakır’a, buradan da Çukurova’ya bir buçuk Yıl süren göç sonucu geldiler. O vakitler Kadirli’ye bağlı olan altmış hanelik Türkmenlerin yaşadığı Hemite köyüne yerleştiler.
“Babam, anam şark Anadoludan, 1915’te Rus ordusu Van’ı işgal edince, oradan bir buçuk yılda Çukurova’ya gelerek bu köye yerleştiler. Köyde bizimkilerden Öbür Kürtçe konuşan hiç kimse yoktu. Ben kendimi bildiğimde Kürtçe yalnızca bizim konutun içinde konuşuluyordu. Ben doğduğumda babam Fazla yaşlı, tahminen elli yaşın üstündeydi, anam da Fazla gençti. On yedi yaşında. Meskende babamın bir kardeşi, onun karısı, bir de akrabaları bir genç kız vardı. Amcamın karısının bir elini Van’da bir top gülle modülü almış götürmüştü. Aile bir beyefendi ailesiydi. Ailenin mensup olduğu Luvan aşiretinin nihayet beyefendisi Gulihan Beyefendi babamın amcasıydı.”
Üç buçuk yaşlarında iken bir kurban kesiti sırasında halasının kocasının elindeki bıçağın kayarak gözüne saplanması sonucu sağ gözü Fakat oldu. Dört buçuk yaşındayken, babası mescitte namaz kıldığı sırada Van’dan göç ederken mevtten kurtarıp besleyip büyüttüğü Yusuf ismindeki oğulluğu tarafından öldürüldü. Bu olaydan sonra on iki yaşına kadar kekemeliğe tutuldu.
“Ben babamın mescitte, o, namaz kılarken yanındaydım, hançerlendiği akşamdan sonra, sabaha kadar yüreğim yanıyor, diye ağladım. Akabinde da kekeme oldum ve on iki yaşıma kadar güç konuştum. Yalnız türkü söylerken kekemeliğim geçiyordu. Hiç kekelemiyordum. Kitap okurken de, okur muharrir olduktan sonra, hiç kekelemedim. On iki yaşımdan sonra kekemeliğim geçti.”
Babasının öldürülmesinden sonra annesi Nigâr Hanım, müellifin amcası Tahir Efendi ile evlendi. Babası varlıklı biriyken vefatı sonrası ailesinin maddi durumu değişmiş ve köyün en yoksul ailelerinden bir olmuşlardı.
Sekiz yaşındayken köye gelen çerçinin köy bayanlarının borcunu bir deftere yazdığını gördü ve yazılanın yazma olduğunu öğrendi. Dokuz yaşındayken Adana’nın Burhanlı köyündeki ilkokula giderek üç ayda okuma ve yazmayı öğredndi. Rüştiye ikinci sınıftayken imtihanla Türk Maarif Cemiyeti’nde yatılı olarak okumaya başladı Lakin üç ayı bulan devamsızlığından dolayı yatılı okuma hakkıı kaybetti. nihayet sınıftayken okuldan tasdikname ile ayrılarak Türlü işlerde çalıştı.
Kuzucuoğlu Pamuk Üretme Çiftliği’nde ırgat kâtipliği (1941), Adana Halkevi Ramazanoğlu kitaplığında memurluk (1942), Zirai Uğraş’ta ırgatbaşlığı, daha sonra Kadirli’nin Bahçe köyünde Muallim vekilliği (1941-42), pamuk tarlalarında, batozlarda ırgatlık, traktör şoförlüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı.
Yaşar Kemal, Türkiye’den aldığı birçok mükafatın yanı Dizi Milletlerarası Cino del Duca mükafatı, Légion d’Honneur nişanı, Commandeur payesi, Fransız Kültür Bakanlığı Commandeur des Arts et des Lettres nişanı, Premi Internacional Catalunya, Fransa Cumhuriyeti tarafından Légion d’Honneur Grand Officier rütbesi, Alman Kitapçılar Birliği Frankfurt Kitap Fuarı barış Ödülü’nün de bulunduğu yirmiyi aşkın ödül, ikisi Yurt dışında beşi Türkiye’de olmak üzere, yedi fahri doktorluk payesi almıştır. 1973’te Nobel yazın Ödülü’ne Namzet gösterildi. Nobel’e Namzet gösterilen birinci Türk olan Kemal, verdiği bir röportajda “Ölene kadar da Namzet olacağım.” dedi.
YAŞAR KEMAL EDEBİ KİŞİLİĞİ
Eğitimini sistemli bir biçimde tamamlama imkânı bulamayan Yaşar Kemal, hayat okulunda kendi kendini yetiştirmiş biridir. Daha Fazla Ufak yaşta tabiata, insanlara ve topluma karşı ruhunda uyanan ilgi, yapıtlarının temelini oluşturdu. İçinde yetiştiği Çukurova’da saf, el değmemiş doğayı, karıncadan kartala kadar bütün canlıları gözlemledi ve inceledi.
Yaşar Kemal, tabiatla, bitkiler ve hayvanlarla İç içe yetişti. Yapıtlarındaki bitki isimlerinin Çeviri edilen lisanda bulunamıyor olması, yapıtlarını yabancı lisanlara çevirenlerin en Fazla yakındıkları mevzuların başında gelmektedir. Kamu kültürü açısından Fazla Varlıklı bir bölge olan Çukurova’da büyüyen sanatçı için, folklor vazgeçilmezdir. Folkloru kendisinin köken kültürü saymaktadır. Yalnızca Çukurova’yı değil, Anadolu’nun birçok bölgesini de sonradan değişik vesilelerle dolaşan Yaşar Kemal’in en Aka merakı Yeniden buraların folkloru olmuştur.
Halkın içinde yer alıyor, onları Fazla güzel tanıyor olması, sanatını en yeterli şekillendiren ögelerin başında gelir.
1942-1944 yıllan ortasında Ramazanoğlu Kütüphanesinde çalışırken okuduğu yüzlerce klasik eser sanatını oluşturan öteki bir ögedir. Seçilmiş yapıtları okumasında Arif, Abidin ve Güzin Dino’ların yardımları olur. Hatta Güzin Dino, müellife okuması gereken kitapları gösteren ve Fransız klasiklerinden oluşan bir liste verir. Üzerinde derin tesirler bırakmış biri de, gözleri görmeyen ve hayatı Kamu ortasında efsaneleşmiş bir dengbej olan Abdale Zeynikî’dir. Adana’da 1940’lı yıllardaki var kültür etrafları ve aydınları da sanatının oluşmasında Değerli unsurlardandır.
YAŞAR KEMAL NE VAKİT, neden ÖLDÜ?
Yaşar Kemal, 28 Şubat 2015 tarihinde, 91 yaşındayken, organ yetmezliği sebebiyle ağır bakımda olduğu hastanede öldü. Cenazesi, 2 Mart 2015 tarihinde düzenlenen merasimin akabinde Zincirlikuyu Mezarlığı‘na defnedildi.
YAŞAR KEMAL YAPITLARI:
YAŞAR KEMAL RÖPORTAJLARI:
Yanan Ormanlarda Elli Gün
Çukurova Yana Yana
Peri Bacaları
Bunların hepsini Bu Ülke Baştan Başa
Allahın Askerleri
Röportaj Yazarlığında
Çocuklar İnsandır
YAŞAR KEMAL KISSALARI:
Pis Hikaye
Bebek, Dükkancı
Memet ile Memet
Sarı Sıcak
YAŞAR KEMAL ROMANLARI:
İnce Memed
Teneke
Höyükteki Nar Ağacı
Ortadirek/Dağın Öte Yüzü 1
Yer Demir Gök Bakır/Dağın Öte Yüzü 2
Ölmez Otu/Dağm öte Yüzü 3
Demirciler Çarşısı Cinayeti
Yusufçuk Yusuf
Yılanı Öldürseler
Al Gözüm Seyreyle Salih
Kuşlar da Gitti
Deniz Küstü
Yağmurcuk Kuşu
Kale Kapısı
Kanın Sesi
Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana
Karıncanın Su İçtiği (2002)
Çıplak Deniz Çıplak Ada / Bir Ada Hikayesi
Tek Kanatlı Bir Kuş
YAŞAR KEMAL DENEMELERİ:
Ağıtlar
Taş Çatlasa
Baldaki Tuz
Gökyüzü Mavi Kaldı
Ağacın Çürüğü
Sarı Defterdekiler
Ustadır Arı
Zulmün Artsın
YAŞAR KEMAL ÇEVİRİLERİ:
Ayışığı Kuyumcuları
Yorum Yok