Uzman Psikolog Ecem Özcan Tatlıdil, hayatın olağan seyrini ya da kişiyi Olumsuz olarak etkileyen, itimat hissini zedeleyen ve başa çıkması güç her türlü olayın ‘travmatik olay’ olarak tanımlanabileceğini söyledi.
Psikolog Tatlıdil, “Deprem üzere travmatik olaylar, itimat hissimizi ve Denetim hissimizi kaybetmemize sebebiyet vermektedir. Travmaya maruz kalınan zorlayıcı Ömür olayının çeşidi, şiddeti, müddeti, kişinin Hadise öncesi ve sonrası tecrübeleriyle olayı algılayabilme biçimi ve başa çıkabilme marifetleri doğrultusunda olaydan etkilenme derecesi bireylerde değişkenlik gösterebilir” diye konuştu.
‘FELAKET SONRASI RUHSAL DAYANAK ÖNEMLİ’
Psikolog Tatlıdil, insanların zelzele konusunda bilinçlendirilmesinin, Gerekli durumlarda profesyonel dayanak imkanlarından yararlanabilmesinin Ehemmiyet taşıdığını söyleyerek, şunları kaydetti:
- “Deprem felaketinin gerçekleştiği ülkemizde, insanların zelzele konusunda bilinçlendirilmesi, bedensel ve ruhsal tesirlere yönelik kendi kendine ve yakınlarına yardım konusunda eğitilmesi, Gerekli durumlarda profesyonel takviye imkanlarından yararlanabilmesi, cemiyet sıhhati açısından, en az yapıların imarı kadar Ehemmiyet taşımaktadır. Travmatik bir olayın Çabucak akabinde ortaya çıkan bir zihinsel sıhhat sorunu olan akut gerilim bozukluğu, travma sonrası gerilim bozukluğundan farklı olarak süreksiz bir durumdur.
- Akut gerilim bozukluğunun semptomları, travmatik olaydan sonra en az 2 ila 6 hafta ortasında sürmektedir. Ama bu müddet birtakım parametreler göz önünde bulundurulduğunda (çoklu kayıp, göç etme, gibi) akut gerilim reaksiyonunun 10 haftaya kadar çıkmasını mümkündür. Fakat bu müddet 10 haftayı geçtikten sonra bireyin semptomları devam etmekte ise birey travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) tanısı altında kıymetlendirilebilir. Her 3 beşerden biri, ömrü boyunca ağır gerilim yaşar. TSSB, bu olguların ortalama yüzde 10’unda ortaya çıkar.”
‘5 BİREYDEN BİRİNDE TRAVMA SONRASI GERİLİM GÖRÜLEBİLİR’
Yaşanılan afetlerin her bireyi tıpkı formda etkilemediğini vurgulayan Tatlıdil, “Bazı şahıslar travma sonra gerilim bozukluğuna (TSSB) yatkın hale gelirken, kimi şahıslar Fazla daha kısa müddette toparlanabilir. Örneğin, birey yaşanan afet öncesinde ruhsal bir tedavi görüyorsa etkilenme seviyesi daha yüksek olabilmekte yahut olayın öncesinde yaşamış olduğu emsal travmatik Hadise ve travmatik izleri varsa, bu süreçte bir tedavi almadıysa, kayıpları fazlaysa, yardımlara kolay ulaşamadığı durumlar kişinin travmatize olma seviyesini artırabilir. Yapılan araştırmalar bayanların erkeklere oranla ruhsal travmalardan sonra TSSB’ye daha sık yakalandığını göstermekte, travmanın çeşidi ne olursa olsun, bayanlarda bu durumun erkeklerden 2-3 kat daha Çok görülmektedir” dedi.
‘FARKLI PSİKOTERAPİ YOLLARI UYGULANABİLİR’
Travma sonrası gerilim bozukluğunun psikoterapi tedavisinde, travma odaklı bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımlarının ve EMDR yolunun (Eye Movement Desensitization and Reprocessing- Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yine İşleme) Özellikle aktif olduklarının saptandığını Anlatım eden Tatlıdil, “Söz konusu usullere ek olarak birinci terapi tercihi olarak görülmese de makul ilaçların da tedavide kullanılması Laf mevzusudur. Bilişsel-davranışçıl terapide bireyin belirtilerinin sürmesine neden olan yanlışlı niyetlerinin sağlıklı niyetlerle değiştirilmesi amaçlanır” diye konuştu.
‘İYİLEŞME SÜRECİ ÖMÜR UZUNLUĞU SÜREBİLİR’
Afet sonrası bireylerin yaşadığı süreci 4 kademeye ayırmanın Mümkün olduğunu belirten Tatlıdil, şu sözleri kullandı:
- “Birinci kademe şok süreci. Birinci anlarda yaşanan ve birkaç gün sürebilen bir yapısı vardır. Odaklanma sorunu, süratli unutma, halüsinasyon, duyarsızlaşma üzere reaksiyonlar Laf bahsidir. İkinci kademe reaksiyon Eda süreci. Birinci kademe sonrasında görülebilen ve bir haftaya kadar sürebilir. Yerinde duramama, çok Tasa taşıma, gerilime karşı yüksek hassaslık, mide rahatsızlıkları, titreme ve ağlama krizleri üzere yansılar Laf bahsidir.
- Üçüncü kademe farkındalık ve Yas süreci. İkinci kademe sonrası görülen, müddeti bireyin yapısal özelliklerine bağlı Fazla uzun bir süreçtir. Olanları sorgulama, anlamlandırma, hatalı arama, acıyı derinliğince yaşama, sessizliğe bürünme ve duşta hesaplaşmalar üzere reaksiyonlar Laf hususudur. Dördüncü kademe düzgünleşme süreci. Ömür uzunluğu sürecek bir devirdir. Sakinlik hükümran olur, duygusal bir hissizlik başlar, hatırladıkça ağlamalar başlar, bastırma ve savunma sistemi tesirlidir.”
‘ÇOCUKLARIN ENDİŞELERİNİ ANLATMASINA YARDIM EDİN’
Psikolog Tatlıdil, toplumun en Fazla etkilenen kesiti olan çocuklarla irtibat kurulurken dikkat edilmesi gerekenler ile ilgili şunları söyledi:
- “Deprem travmasını yaşayan kişinin yaşı, bu tecrübeye verilen cevabı etkileyen faktörlerden birisidir. Çocuklar, Ömür ve yer kaybı üzere olaylara mana vermekte yetişkinlerden daha Çok zorlanırlar. Hislerini anlatmakta ise deneyimsizdirler. Ailelerin çocuklarının duygusal regülasyonu için yapabileceği kimi teklifler şu haldedir. Çocuğunuzun yaşanan olayı anlamasına Yardımcı olun.
- Çocuğunuzla bağlantı kurarken sakin, sessiz ve rahatsız edilmeyeceğiniz bir ortamda olmaya İtina gösterin. Çocuğunuzla bağlantı kurarken onun yaşına Müsait maharetler kullanın. Kaygılarını isimlendirmesine; dertlerini oyunlarla, masallarla ve fotoğraflarla Anlatım etmesine dayanak olun. Daha sık sarılın, ortak Vakit geçirin. Çocuklar için fizikî aktivite yapabileceği imkânların tanınması sağlayabilirsiniz.”
Yorum Yok